Ο ιός HIV εξακολουθεί να αποτελεί μία από τις σημαντικότερες απειλές για τη σεξουαλική υγεία παγκοσμίως.
Η σύγχρονη ιατρική, ωστόσο, διαθέτει πλέον αποτελεσματικά μέσα πρόληψης, όπως η PrEP (Pre-Exposure Prophylaxis) – δηλαδή, η προληπτική αγωγή πριν από πιθανή έκθεση στον ιό.
Η PrEP έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο μετάδοσης του HIV έως και 99%, όταν λαμβάνεται σωστά και υπό ιατρική παρακολούθηση.
Τι είναι η PrEP
Η PrEP (Προφύλαξη πριν την Έκθεση) είναι ένας συνδυασμός αντιρετροϊκών φαρμάκων, που λαμβάνονται προληπτικά από άτομα που δεν έχουν HIV, αλλά βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο να εκτεθούν στον ιό.
Περιέχει δύο δραστικές ουσίες (τενοφοβίρη και εμτρισιταβίνη), οι οποίες εμποδίζουν τον HIV να εγκατασταθεί και να πολλαπλασιαστεί στον οργανισμό, σε περίπτωση επαφής.
Ποιοι άνδρες πρέπει να σκεφτούν τη PrEP
Η PrEP προτείνεται για άνδρες που:
Έχουν πολλαπλούς σεξουαλικούς συντρόφους
Δεν χρησιμοποιούν πάντα προφυλακτικό
Έχουν σύντροφο οροθετικό σε HIV
Έχουν ιστορικό σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων (ΣΜΝ)
Είναι άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες (MSM)
Κάνουν χρήση ουσιών πριν ή κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης
Η απόφαση για έναρξη PrEP λαμβάνεται σε συνεργασία με ιατρό (ουρολόγο, λοιμωξιολόγο ή ανδρολόγο) μετά από εξετάσεις.
Πώς λαμβάνεται η PrEP
Υπάρχουν δύο βασικοί τρόποι χορήγησης:
1. Καθημερινή PrEP
Ένα δισκίο ημερησίως, σταθερά.
Ενδείκνυται για άτομα με συχνές επαφές ή συνεχή έκθεση σε κίνδυνο.
2. PrEP “κατ’ επίκληση” (on demand)
Για περιστασιακές επαφές:
2 δισκία 2–24 ώρες πριν τη σεξουαλική επαφή
1 δισκίο 24 ώρες μετά
1 δισκίο 48 ώρες μετά
Η δοσολογία πρέπει να καθορίζεται αποκλειστικά από γιατρό, ανάλογα με το προφίλ του κάθε ασθενούς.
Αποτελεσματικότητα
Η PrEP έχει αποδειχθεί σε πολυάριθμες μελέτες ότι μειώνει τον κίνδυνο μετάδοσης του HIV:
Έως 99% για σεξουαλική επαφή (MSM και ετερόφυλους άνδρες)
Πάνω από 70% για χρήση ενδοφλέβιων ουσιών
Η αποτελεσματικότητα εξαρτάται απόλυτα από τη συνέπεια στη λήψη του φαρμάκου.
Είναι ασφαλής;
Η PrEP είναι πολύ καλά ανεκτή και ασφαλής για μακροχρόνια χρήση.
Παρενέργειες (όπως ναυτία ή μικρή αύξηση κρεατινίνης) εμφανίζονται σπάνια και είναι αναστρέψιμες.
Απαραίτητη είναι η ιατρική παρακολούθηση κάθε 3 μήνες, με:
Τεστ HIV
Έλεγχο νεφρικής λειτουργίας
Έλεγχο για ΣΜΝ
PrEP vs PEP
Η PrEP προλαμβάνει τον HIV πριν την έκθεση, ενώ η PEP (Post-Exposure Prophylaxis) χορηγείται μετά από πιθανή έκθεση (π.χ. ρήξη προφυλακτικού ή σεξ χωρίς προστασία).
Η PEP πρέπει να ξεκινήσει μέσα σε 72 ώρες και διαρκεί 28 ημέρες.
Η PrEP είναι μακροπρόθεσμη πρόληψη, όχι “αντίδοτο” μετά την πράξη.
PrEP στην Ελλάδα
Από το 2023, η PrEP είναι εγκεκριμένη και διαθέσιμη στην Ελλάδα μέσω δημόσιων νοσοκομείων και εξειδικευμένων ιατρών.
Η συνταγογράφηση γίνεται με ιατρική γνωμάτευση, και σε ορισμένες περιπτώσεις το φάρμακο παρέχεται δωρεάν σε ομάδες υψηλού κινδύνου.
Σταδιακά αναπτύσσεται και δίκτυο PrEP clinics, με ενημερωμένο ιατρικό προσωπικό και φιλικό περιβάλλον για άνδρες κάθε σεξουαλικού προσανατολισμού.
Συνδυασμός με άλλες πρακτικές πρόληψης
Η PrEP δεν αντικαθιστά το προφυλακτικό.
Η μέγιστη προστασία επιτυγχάνεται όταν συνδυάζεται με:
Συνεπή χρήση προφυλακτικού
Τακτικό έλεγχο για HIV και ΣΜΝ
Εμβολιασμό κατά του HPV και της ηπατίτιδας Β
Ανοιχτή επικοινωνία με τον γιατρό και τον σύντροφο
Συμπέρασμα
Η PrEP αποτελεί επανάσταση στη σεξουαλική υγεία των ανδρών, μειώνοντας θεαματικά τον κίνδυνο μετάδοσης του HIV.
Με τη σωστή ενημέρωση, τον ιατρικό έλεγχο και τη συνέπεια, ο κάθε άνδρας μπορεί να προστατεύσει τον εαυτό του και τους συντρόφους του — χωρίς φόβο, αλλά με υπευθυνότητα.
Η πρόληψη είναι πολύ πιο εύκολη από τη θεραπεία.
Συζητήστε με τον ουρολόγο ή τον ανδρολόγο σας για να δείτε αν η PrEP είναι κατάλληλη για εσάς.